Magazines | Utrecht Business Nr 6 - 2016 | Lees volledige uitgave online

Roep om meer professionaliteit bij crowdfunding

Als het gaat om crowdfunding hoort Nederland bij de Europese koplopers. De opmars van deze alternatieve financieringsvorm houdt zeker nog aan, met een verwachte groei tot 200 miljoen euro dit jaar. Wel waarschuwt de AFM dat investeerders de risico's van crowdfunding onderschatten. Resultaten en rendement zijn vaak minder dan wordt voorgespiegeld, de faalkans is groter. Dit neemt niet weg dat crowdfunding voor kredietvragers en financiers een aantrekkelijke optie kan zijn.

Het onderzoek "Current State of Crowdfunding in Europe" van het pan-Europese kenniscentrum Crowdfundingweb geeft inzicht in de status quo van dit financieringsinstrument in 25 landen. Volgens de in maart gepresenteerde resultaten ging vorig jaar in Nederland naar schatting 128 miljoen euro om in crowdfunding. Bijna 100 miljoen daarvan betrof leningen aan bedrijven. Op de totale financieringsmarkt een bescheiden bedrag. Wel brengt het Nederland op het gebied van crowdfunding aan de Europese top.

Nummer 2
Koploper is het Verenigd Koninkrijk met een crowdfundingmarkt van meer dan 2,5 miljard euro. Aan de overzijde van het Kanaal komt al 10% van het vreemd vermogen in het mkb van alternatieve financieringsvormen zoals crowdfunding. Daarbij zijn institutionele beleggers de grootste financiers. Na Frankrijk, Duitsland en Zweden neemt Nederland de vijfde positie in. Afgezet tegen het bevolkingsaantal is Nederland zelfs nummer 2, na het Verenigd Koninkrijk.

Niet zo coole koeler
Financiering door de crowd kent meerdere vormen. Bij leningcrowdfunding betalen bedrijven het verstrekte geld met rente terug. In het geval van equitycrowdfunding worden aandelen verstrekt in ruil voor financiering. Via platforms als Kickstarter is vaak sprake van korting door de voorfinanciering van nog te ontwikkelen producten of initiatieven. Het aanbod is hier zeer divers, variërend van kleding en gadgets tot boeken en nog veel meer. De enthousiast gepresenteerde ideeën slagen niet altijd. Zo haalden de makers van de veelbesproken Coolest Cooler ruim 13 miljoen dollar op via Kickstarter. Na grote problemen met de productie ging het bedrijf begin dit jaar failliet.

Ultiem marktonderzoek
Voor bedrijven met kredietbehoefte is crowdfunding een laagdrempelige manier om in een korte tijd een groot publiek te bereiken. Dat kan niet alleen de benodigde financiering opleveren, maar is in feite ook het ultieme marktonderzoek. Daarbij wordt immers niet gevraagd of iemand in een bedrijf, product of dienst gelooft maar of hij of zij er ook daadwerkelijk in wil investeren. Lukt dat in voldoende mate dan zegt dat veel over de slagingskansen. Ook het vermogen om een netwerk op te bouwen en aan te spreken, wordt met crowdfunding getest. Een belangrijk aspect van ondernemerschap.

Meer transparantie
Mede door de terugtredende banken - zij zien crowdfunding als een welkome aanvulling - raken steeds meer partijen vertrouwd met het instrument. Kijkend naar de impact in het Verenigd Koninkrijk is in ons land nog veel ruimte voor groei. Nu de omvang van crowdfunding toeneemt, stijgt ook de roep om meer professionaliteit. Crowdfunders zijn vaak niet transparant genoeg, constateert het eerdergenoemde rapport van Crowdfundingweb. Daardoor kon een groot deel van de Europese experts waar de onderzoekers mee samenwerkten geen betrouwbare data over hun thuismarkt produceren. Ook de AFM is kritisch over crowdfunding. Volgens de toezichthouder onderschatten investeerders de risico's die samenhangen met deze financieringsvorm. De AFM baseert zich op de eerste uitkomsten in een evaluatie van de crowdfundingvoorschriften die per 1 april 2016 zijn geïntroduceerd. Een deel van de investeerders zou de faalkans te laag inschatten. En een veronderstelde 2,5% mislukte projecten vindt de AFM niet realistisch.

Rendement is lager
Lex van Teeffelen is lector financiële en economische advisering aan de Hogeschool Utrecht en volgt de ontwikkelingen op het gebied van crowdfunding op de voet. Hij meldt dat in 2016 naar verwachting een kleine 200 miljoen wordt geïnvesteerd vanuit de crowd, vooral in het Nederlandse mkb. Ruim driekwart van dit bedrag wordt volgens Van Teeffelen besteed aan het verstrekken van leningen. De lector investeert ook zelf en heeft in een aantal crowdfunders een portfolio opgebouwd. In een blog maakt hij melding van zijn ervaringen. In plaats van de beloofde percentages tussen de 3,5 en 8% blijkt het werkelijke rendement ongeveer de helft lager. Er wordt namelijk geen rekening gehouden met de tussentijdse aflossingen. Hierdoor wordt het bedrag waarover de beloofde rente wordt uitgekeerd lager. Verder moet nog rekening worden gehouden met de kosten en schade door eventuele wanbetalers.

Imagoprobleem
Maar al is het rendement lager dan verwacht, Van Teeffelen schat in dat de crowdfunding in zijn portfolio meer opbrengt dan een spaarrekening of deposito. De lector blijft fan. "Crowdfunders kunnen ondernemers financieren die voor banken niet interessant zijn. Dat ligt voor een belangrijk deel in de hoge kosten en weinig innovatieve ICT en werkwijze van de banken." Wel roept Van Teeffelen op tot een eerlijke informatieverstrekking door de werkelijke rendementen te vermelden. "Geef funders transparante informatie vooraf op de website en binnen hun portfolio. Geef de netto effectieve rente weer, dan kun je die vergelijken met beleggen en bankrentes. En laat betalingsachterstanden en niet-terugbetalingen real-time zien. Anders krijgt crowdfunding op termijn hetzelfde imagoprobleem als banken nu hebben. Het zou zonde zijn als funders zich misleid voelen en hun vertrouwen in crowdfunding verliezen."

Duurzaam en professioneel
De recente oprichting van de Stichting Crowdfundersbelangen moet bijdragen aan de noodzakelijke professionalisering van de sector. De stichting behartigt de collectieve belangen van beleggers c.q. crowdfunders. De stichting wil als onafhankelijke toezichthouder opereren op ondernemingen en instellingen die door middel van crowdfunding zijn gefinancierd. Ook wil zij het gebruik van zekerheden als pandrecht bevorderen. "Crowdfunding wordt een miljardenbusiness maar moet snel volwassen worden," vinden Mark Olie en Stephan van de Vusse, bestuurders van Stichting Crowdfundersbelangen. "De AFM wil deze vorm van financiering verduurzamen en professionaliseren maar maakt zich zorgen over het te lage risicobesef van beleggers en het risicobeheer van lopende trajecten. Als crowdfundingplatforms zich aansluiten bij een onafhankelijke toezichthoudende stichting, krijgt de sector het door de AFM beoogde duurzame en professionele karakter."

delen: