Magazines | Utrecht Business Nr1 2024 | Lees volledige uitgave online

Tekst: Hans Hajée

Na acht jaar als gemeenteraadslid in Utrecht maakte VVD’er Andre van Schie in 2019 de overstap naar de provincie Utrecht. Hij werd er fractievoorzitter en trad na de verkiezingen van 2023 aan als gedeputeerde. “De provincie is een schakel tussen gemeenten en het rijk, bijvoorbeeld bij grootschalige mobiliteits- en infraprojecten. Samenwerking is daarbij het sleutelwoord. Zo is er frequent overleg met onder meer wethouders, vertegenwoordigers van de U16, Foodvalley en regio Amersfoort. Door onze brugfunctie kan ik ondernemers en lokale bestuurders verbinden. Of mij bij een ministerie hard maken voor een gemeentelijke kwestie.”

Feeling houden
De rol als verbinder bij publieke taken brengt het provinciebestuur ook dichtbij inwoners. “Bijvoorbeeld bij mobiliteit; als een bus of sneltram onverwacht uitvalt, merken mensen direct de gevolgen.” En geven blijk van hun ongenoegen. “Een goede zaak. Zo hoort democratie te werken.”
Het is essentieel dat bestuurders zich bewust zijn van wat leeft in de samenleving, stelt Van Schie. “Dat geldt ook voor de gang van zaken in onze eigen organisatie. Daarom ga ik elke vrijdag afwisselend op werkbezoek bij regionale bedrijven en loop mee met de provinciale operatie: een weginspecteur, de buurtbus of monteurs op de tramremise. Zo houd ik feeling met onze opgaven.”

Must
De nieuwe openbaar vervoer-concessie is een hot item voor de provincie. “De inschrijving voor de periode 2025-2035 is onlangs gesloten. Alle vijf mogelijke vervoerders uit Nederland hebben zich gemeld om het Utrechtse ov uit te voeren. In de loop van dit jaar wordt duidelijk wie de concessie mag uitvoeren. De ambities daarbij zijn hoog: betaalbaar én nog beter beschikbaar ov in de hele provincie. De combinatie van fijnmazigheid en kostenefficiency is uitdagend. Maar als we de druk op het wegennet willen verminderen, is hoogwaardig openbaar vervoer een must.”

Aantrekkelijk alternatief
Openbaar vervoer speelt ook een belangrijke rol bij het alternatief van de regio Utrecht voor verbreding van de A27. Eerder nam het rijk hierover een Tracébesluit dat op veel weerstand stuit. Om een kostbare en ingrijpende aanpassing te voorkomen, wordt in het regionale alternatief de maximumsnelheid verlaagd naar 80 km/u. Hierdoor passen meer rijstroken op de bestaande snelweg. Ook wordt het verkeer beter verdeeld over de wegen rond Utrecht. “Het gezamenlijke plan wordt breed gedragen,” weet Van Schie. “Belangrijk daarbij is dat autoverkeer op lokale en regionale wegen minder hard groeit, terwijl meer gebruik wordt gemaakt van de fiets en het openbaar vervoer. Dit maakt het alternatief aantrekkelijk voor gemeenten en regionale bedrijven.” 

Cruciale Noordelijke Randweg
Het rijk is nu aan zet. “De Raad van State spreekt zich nog uit over het Tracébesluit. Verder moet het ministerie veel belangen afwegen en is over de visie van een nieuw kabinet geen zinnig woord te zeggen. Maar de huidige impasse mag niet te lang duren.”
Datzelfde geldt wat Van Schie betreft voor de Noordelijke Randweg Utrecht (NRU). “Al in 2010 is een akkoord hierover bereikt maar nog altijd is er niets gebeurd. Het landelijke budget voor de NRU staat on hold. Maar in alle opties voor de A27 is verbetering van deze verbinding met de A2 cruciaal. Ik zal er alles aan doen om dit dossier in beweging te krijgen.”

Toegang tot talent
De filevorming en vertragingen op regionale snelwegen hangen samen met Utrechts centrale ligging. “Die zorgt voor lasten en lusten, want het is ons belangrijkste sterke punt. Woon je hier dan is driekwart van Nederland binnen het uur bereikbaar. Omgekeerd is iemand binnen een uur op zijn of haar werkplek in Utrecht. Daarmee hebben bedrijven toegang tot enorm veel talent. De centrale ligging draagt in sterke mate bij aan de kracht van de regionale economie.”

Keuzes
Al jarenlang scoort Utrecht hoog als Europa’s meest competitieve regio, met in de recente ranglijst zelfs opnieuw een eerste plek. “Dit uitgangspunt zorgt ervoor dat we keuzes kunnen maken bij de ruimte voor bedrijvigheid. Kernthema’s uit de Regionale Economische Agenda – gezondheid, duurzaamheid en digitalisering – zijn daarbij leidend, met de nadruk op innovatie. Deze aspecten leveren een belangrijke bijdrage aan de grote maatschappelijke opgaven waarvoor wij staan.”

Goed geland
De regio Utrecht draagt haar sterke punten uit onder de noemer Heart of Health. Hierbij gaat het om gezondheidszorg, medische en biotechnologie, waardevolle digitalisering en earth – alles wat bijdraagt aan een gezonde, toekomst- en klimaatbestendige leefomgeving. “Over het algemeen is dit label goed geland in de regio. Wel merk ik dat de speerpunten onder het mkb nog weinig bijval krijgen. Daarom moeten we deze blijven verduidelijken. Want de onderwerpen raken ook een timmerbedrijf dat circulair bouwen omarmt. En helpen de maakindustrie om hun impact op de leefomgeving te beperken. Bedenk ook dat veel ondernemers via hun bedrijfsketen een link hebben met de kernthema’s.”

Lof voor Dijksma
Heart of Health is ontwikkeld door de Economic Board Utrecht. Als gedeputeerde maakt Van Schie deel uit van dit netwerk van regionale topbestuurders uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. Voorzitter is burgemeester Sharon Dijksma. “Zij vervult die rol met verve. Intern, bij het verbinden en committeren van belanghebbenden. Maar zeker ook extern als boegbeeld van de regio in Den Haag en daarbuiten. Hiervoor verdient zij alle lof.”
De bestuurders van grote bedrijven en organisaties die lid zijn van de EBU vertegenwoordigen samen de helft van alle regionale werkgelegenheid. “Dit zorgt voor een forse lobbykracht. Vergeet echter niet dat het mkb verantwoordelijk is voor een kwart van alle banen. Daarom is het belangrijk dat ook hun stem vertegenwoordigd is in de EBU. Het netwerk staat daarvoor open; een goede zaak.”

Waarde bewezen
Tot vier jaar geleden was Utrecht de enige provincie zonder regionale ontwikkelingsmaatschappij. “Sindsdien heeft ROM Utrecht Region haar waarde al nadrukkelijk bewezen,” stelt Van Schie. “In korte tijd is een professionele organisatie opgebouwd met een breed netwerk en veel impact.”
De ROM ondersteunt bedrijven bij innoveren, investeren en internationaliseren, met de kernthema’s uit de Regionale Economische Agenda als leidraad. “Dit helpt om focus te houden en voorkomt dat de aandacht versnippert. Zo laat de ROM niet alleen het zakelijk ecosysteem groeien maar zorgt ook voor meer jonge, innovatieve bedrijven.”

Topprioriteit voor netcongestie
Dat alertheid altijd geboden is, bleek toen netcongestie een rem zette op de economische ontwikkeling. “De impact van het overvolle stroomnet heeft iedereen overvallen. Netcongestie belemmert de bedrijvigheid en beperkt onze groeiopgaven, zowel bij woningbouw als waar het gaat om nieuwe ruimte voor bedrijven. Ook frustreert de congestie de maatschappelijke ambities. Daarom heeft het onderwerp topprioriteit binnen het college van Gedeputeerde Staten. Omdat netcongestie veel onderwerpen raakt – energietransitie, financiën, economie – trekken mijn collega’s en ik samen op. Daarbij realiseren we ons terdege dat ook ongebruikelijke maatregelen nodig zijn.”

Drie keer de aarde rond
Provincie Utrecht wil aandeelhouder worden van netbeheerder Stedin. “Het geeft ons de kans mee te denken en mee te beslissen. Stedins opgave is duidelijk maar de noodzakelijke verzwaring van het energienet kost tijd. De komende jaren worden kabels aangelegd met een lengte die drie keer de aarde omspant. Een enorme operatie, ook door de benodigde grondstoffen. Er wordt niet genoeg koper gedolven om aan de wereldwijde vraag te voldoen.”
Tot het energienet voldoende is versterkt, zijn andere oplossingen nodig. “Daarbij is het zaak van elkaar te leren en succesvolle oplossingen zo snel mogelijk op te schalen. Bijvoorbeeld door op bedrijventerreinen energieaansluitingen en opgewekte stroom te delen. Met dit doel zijn steeds meer energiecoöperaties in voorbereiding.”

Oproep aan bedrijfsleven
Elk nadeel heeft zijn voordeel. “De organisatiegraad op bedrijventerreinen is voor verbetering vatbaar. Netcongestie jaagt nu deze samenwerking aan,” ziet Van Schie. Ondernemers zijn hierdoor beter voorbereid op de toekomst. “Want samenwerking is niet alleen aan de orde bij netcongestie. Ook voor onderwerpen als bereikbaarheid, duurzaamheid en de gevolgen van klimaatverandering geldt: geen enkele ondernemer kan ze alleen oplossen. Daarom een nadrukkelijke oproep aan het regionale bedrijfsleven: zoek elkaar op, ga de samenwerking aan. De provincie ondersteunt met aanjagers die met bedrijven op een terrein aan de slag kunnen om een geschikte organisatievorm te vinden en toe te passen. De provincie werkt zo samen met het bedrijfsleven aan werklandschappen van de toekomst.”

NOODZAAK EN VERDIENMODEL
De provincie heeft veel aandacht voor circulariteit. “Die focus wordt breed gedragen door Provinciale Staten,” zegt Van Schie. “Een van de speerpunten daarbij is het ontwikkelen van een toekomstgerichte regionale economie. We bevinden ons bij circulariteit nu op een kantelpunt. Soms is de rol van de overheid nog onmisbaar, op andere gebieden neemt de markt het over. Circulariteit heeft zeker een verdienmodel. Maar bovenal is er een dringende noodzaak, helder verwoord door wethouder Marco Verloop van Veenendaal: als we niet circulair werken, wordt het ondernemerschap beperkt door wat de aarde bieden kan.”

 

Utrecht Talentfonds
De krapte op de arbeidsmarkt houdt aan, constateert ook Van Schie. “Sommige sectoren kampen met een aanhoudend tekort aan medewerkers. Naast het kwantitatieve aspect moeten we er ook voor zorgen dat de beroepsbevolking beschikt over de juiste vaardigheden. De rol van de provincie is die van aanjager en verbinder, bijvoorbeeld bij het te vormen Regionaal Talentfonds. Dit fonds bundelt financiële middelen voor het om- en bijscholen van medewerkers en werkzoekenden. Dit is nodig om bestaande functies goed te kunnen blijven vervullen maar ook om in een andere sector met meer perspectief aan de slag te gaan. Hiermee versterken we de arbeidsmarkt en worden tekortsectoren geholpen.”

MIT
De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt raken het derde thema in Van Schie’s portefeuille: digitalisering. “Met name voor het mkb liggen er nog veel kansen om medewerkers taken uit handen te nemen en zo het schaarse menselijk kapitaal efficiënter in te zetten. De provincie ondersteunt daarbij door kennis te delen en innovatie aan te jagen.”
Subsidies kunnen daarbij helpen. “Actueel voorbeeld is de MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren, kortweg MIT. Onlangs is een nieuwe ronde van deze subsidie opengesteld. Hiermee kunnen ook kleinere ondernemers stappen zetten om te innoveren.”

Kernwaarde bewaken
Bij zijn afscheid als gemeenteraadslid ontwikkelde Van Schie een Utrechts schaakspel. Uiteraard met rode en witte stukken, waaronder iconen als Nijntje en Sint Maarten. “Het spel is een metafoor voor strategie en anticiperend vermogen, onmisbaar in de gemeentepolitiek. Dat geldt natuurlijk ook voor de provincie.” 
Eerder maakte Van Schie een spel waarmee mooie plekken in deze regio ontdekt kunnen worden. “Op een relatief klein gebied is de variatie enorm. Je vindt hier een bruisende locatie als het Utrecht Science Park waar tienduizenden mensen studeren, onderzoek doen en werken met letterlijk 50 meter verderop een prachtig, verstild landschap. De opgave is om dat zo te houden, om deze kernwaarde te bewaken in een dichtbevolkte en economisch vitale regio. Daar wil ik naar vermogen aan bijdragen.”

André van Schie (54) studeerde cognitieve kunstmatige intelligentie aan de Universiteit Utrecht. Hij was werkzaam als directeur van Museumwerf Vreeswijk en adviseerde organisaties in de kunst- en cultuursector. Eerder was hij directeur van een adviesbureau op het gebied van milieu, veiligheid en duurzaamheid. Ook had Van Schie diverse commissariaten en voorzitterschappen.

delen: