Magazines | Utrecht Business Nr2 2023 | Lees volledige uitgave online

Tekst: Hans Hajée 

De Amersfoortse Onze Lieve Vrouwetoren is het geografisch middelpunt van Nederland. “Deze kadastrale positie is symbolisch voor de concentratie van bedrijven die geo-informatie verzamelen en toepassen,” zegt wethouder Willem-Jan Stegeman, verantwoordelijk voor onder meer Economische Zaken en Financiën. “Ook branchevereniging GeoBusiness Nederland is in Amersfoort gevestigd.”

Het gaat om grote adviesbureaus zoals Arcadis en RHDHV, om kleinere, meer specialistische bedrijven maar ook om een overheidsstichting als Geonovum. “Samen dragen zij bij aan een gezonde, toekomstbestendige leefomgeving. Gezien de toenemende verstedelijking een cruciale expertise, landelijk maar zeker ook internationaal.”
 
Logische voortrekkersrol
De afgelopen jaren stak de gemeente Amersfoort veel energie in het zichtbaar maken en verbinden van deze specifieke bedrijvigheid. “Het profiel als geo-hotspot versterkt ons economisch fundament. Verder spelen veel toepassingen van geo-data zich af in de openbare ruimte. Denk aan de realisatie van een nieuwe woonwijk waarbij informatie nodig is over CO2-uitstoot, hittestress, mobiliteit, waterhuishouding, luchtkwaliteit en natuur. Daarbij treedt de overheid vaak op als opdrachtgever. Ook dat maakt onze voortrekkersrol logisch.”
 
Klimaatbestendig
Geo-data kennen vele toepassingen. SCOREwater is een internationaal project waarbij Amersfoort samen met partners uit Barcelona en Göteborg werkt aan de inzet van slimme technologieën voor effectief waterbeheer. In Amersfoort ligt de focus op klimaatbestendig inrichten van het stedelijk gebied. Daartoe wordt informatie verzameld via sensoren en de inbreng van bewoners. Alle data en kennis wordt beschikbaar gesteld via een digitaal platform. Wereldwijd kunnen gemeenten en andere belanghebbenden hier hun voordeel mee doen.
 
Digital twin
Geo-informatie wordt ook gebruikt bij het ontwikkelen van een digital twin. “Zo’n digitale kopie van een stad of wijk maakt het bijvoorbeeld mogelijk bij de ontwikkeling de gevolgen van keuzes inzichtelijk te maken,” verduidelijkt Stegeman. “Meer woningen of juist meer groen heeft onvermijdelijk impact op andere onderdelen in een gebied. Een digital twin maakt deze consequenties in één oogopslag duidelijk. Het is een waardevol instrument bij de inspraak rond nieuwe ontwikkelingen. Ook helpt een digital twin om betere, meer samenhangende afwegingen te maken.”
 
Vruchtbare aarde
De Amersfoortse inspanningen om haar geo-profiel zichtbaar te maken en te versterken, vielen bij het bedrijfsleven in goede aarde. “Geo-bedrijven zien het als een voordeel dat zij deel uitmaken van een herkenbaar ecosysteem. Ook vullen ze elkaar vaak aan, waardoor samenwerking waarde toevoegt. Daarvoor is het belangrijk dat je elkaar kent, dat er een verbinding is. En ook al zijn bedrijven soms elkaars concurrent, zij hebben baat bij een gezamenlijk profiel. Dat helpt om talent aan te trekken. De concentratie van bedrijvigheid biedt nieuwe medewerkers ook perspectief voor een later vervolg van hun carrière.”
 
Van city naar valley
Met het Amersfoortse netwerk van geo-bedrijven als basis is een regionale verbinding gelegd via de as naar Utrecht. Daar bevinden zich veel bedrijven en kennisinstellingen die zich richten op klimaatadaptatie, gezond en veilig wonen, mobiliteit en de energietransitie. “Samen beschikken we over een brede, elkaar versterkende expertise,” aldus Stegeman.
Dit collectieve ecosysteem kreeg de naam Earth Valley, een knipoog naar andere succesvolle regionale concentraties. In oktober 2021 werd de samenwerking formeel bekrachtigd.
 
Versterkende focus
Life sciences & health (gezondheidszorg, medische en biotechnologie), Media & gaming en Earth zijn de drie speerpunten bij de regionale economische ontwikkeling. Met andere woorden: alles wat bijdraagt aan een gezonde mens, een gezonde leefomgeving en een gezonde samenleving. “De gecombineerde regionale focus versterkt de positie van Amersfoort,” aldus Stegeman. Ook kruisbestuiving tussen de drie hoofdthema’s heeft meerwaarde. “Zo helpen media- en gamebedrijven bij de ontwikkeling van aansprekende digital twins.”
 
LIVE toont meerwaarde
LIVE is de eerste gezamenlijke activiteit binnen het Earth Valley-ecosysteem. De afkorting staat voor Liendert Interactieve Visuele Ervaring. Met een subsidie van 1 miljoen euro werkt een consortium van vijf Amersfoortse geo-bedrijven, RIVM, Future City en de gemeente samen bij de herinrichting van de jarenzestigwijk Liendert. Het consortium ontwikkelt onder meer een watermonitor en een boomregister. Dit maakt het mogelijk gerichte klimaatadaptieve maatregelen te nemen en te monitoren. Met een 3D Cityplanner worden scenario’s uitgewerkt in een digital twin. Die wordt gebruikt voor onderbouwde keuzes bij de herinrichting van de openbare ruimte.
“Met LIVE ontwikkelen partijen uit het netwerk samen nieuwe oplossingen die bijdragen aan het plannen, bouwen, onderhouden en leven in onze stad,” stelt de wethouder. “Zo tonen zij de meerwaarde van Earth Valley in de praktijk.”
 
GeoBuzz
Na de formele start van Earth Valley is hard gewerkt aan het verbinden en uitbreiden van het ecosysteem. “Ook willen we onze onderscheidende kracht extern uitdragen,” zegt Stegeman. “Buitenkans daarvoor is GeoBuzz, een netwerkevenement waar de samenhang tussen geo-data, klimaat en woonopgave centraal staat. Dit jaar vindt GeoBuzz op 21 en 22 juni plaats in Amersfoort. Iedereen die er in het vakgebied toe doet, is dan hier aanwezig. Dat helpt zeker om Earth Valley nog nadrukkelijker op de kaart te zetten.”
 
Cruciaal commitment
De wethouder wijst op de rol van de Economic Board Utrecht en de ROM bij de verdere ontwikkeling van Earth Valley. “Samen met de regio’s en provincie borgen zij het overkoepelende ecosysteem waarbinnen Earth Valley kan gedijen. Daarbij bewaakt de EBU vooral de gemeenschappelijke koers en de samenhang met de twee andere speerpunten onder het label Heart of Health. Essentieel is de vertegenwoordiging van de triple helix binnen de EBU. Want als overheden kunnen we nog zoveel willen, zonder commitment van het bedrijfsleven en kennisinstellingen komen we er niet.”
De ROM heeft volgens Stegeman een belangrijke functie als aanjager van innovatie. “En via haar investeringsfonds zet de ROM de beschikbare middelen gericht in bij de ontwikkeling van oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen in deze regio.”
 
Enorme opgave
Die uitdagingen liegen er niet om, weet Ruud Meijvogel, senior Business Developer Earth Valley bij de ROM. “In 2030 moeten er in deze regio 83.500 nieuwe woningen zijn gebouwd. Die uitbreiding heeft veel invloed op de leefomgeving. Voeg daarbij de energietransitie, mobiliteitsproblematiek en bijvoorbeeld de ambitie om in 2030 voor 50% circulair te bouwen en je hebt een beeld van de enorme opgave die ons wacht. Grootschalige inzet van geo-informatie in combinatie met slimme digitalisering is daarbij onmisbaar.”
 
Grote opdrachtgevers
Amersfoort is de bakermat van geo-bedrijvigheid in deze regio. “Veel toonaangevende ondernemingen zijn in deze gemeente gevestigd. Maar ook op de as Amersfoort-Utrecht zijn tal van belangrijke partijen te vinden. Neem de Universiteit Utrecht met haar sterke positie op het gebied van geo- en klimaatwetenschap. Grote opdrachtgevers als NS, Prorail en Rijkswaterstaat hebben Utrecht als thuisbasis. Ze zijn omringd door een netwerk van bedrijven die sterk zijn in de ontwikkeling van innovatieve mobiliteitsconcepten.”
 
Versnelling
De thematiek van Earth Valley heeft volgens Meijvogel een ijzersterk fundament in de regio. “17% van de werkgelegenheid houdt zich bezig met de leefomgeving. Denk aan bouw, aan ingenieursbureaus en onderzoekers. Voeg daarbij de 10% van de regionale beroepsbevolking die actief is in de ICT en je hebt een enorm potentieel. Als er ergens een kans is om door innovatie en digitalisering tot een versnelling te komen dan is dat hier.”
 
Grenzeloze innovatie
Programma’s en activiteiten laten het netwerk verder groeien. “Naast de Earth Valley Cafés ligt daarbij de nadruk op het versterken van bestaande initiatieven en verbanden. Ruim 600 organisaties zijn al op enigerlei wijze verbonden aan het Earth Valley-netwerk. Dagelijks komen er nieuwe partijen bij, ook van buiten de regio. Innovatie kent immers geen grenzen. Doel is uiteraard wel dat projecten hier plaatsvinden.”
 
Volop in gesprek
Vanaf begin 2023 focust de ROM bij financiering en business development volledig op de drie voor deze regio essentiële thema’s. Hiertoe zijn ook medewerkers aangetrokken die zich specifiek richten op Earth Valley; Meijvogel is daar één van. “Bedrijven die bijdragen aan een gezonde leefomgeving ondersteunen wij bij innovatie en financiering. De eerste investeringen zijn een feit en we zijn volop in gesprek met andere partijen die voldoen aan het profiel. Ook is de ROM alert op het aantrekken van bedrijven die bijdragen aan het ecosysteem.”
 
Collectieve energie
Meijvogel constateert dat de neuzen binnen Earth Valley steeds meer dezelfde kant op staan. “De gemeenschappelijke strategie bij de verdere ontwikkeling van het netwerk krijgt vorm. Dat geeft vertrouwen voor de lange termijn. Tegelijkertijd neemt ook het aantal concrete initiatieven toe. Partners vinden elkaar, investeren, maken mensen vrij en organiseren gezamenlijke teams. LIVE is een goed voorbeeld van deze collectieve energie.”
 
Wereld als markt
Verstedelijking en de gevolgen ervan spelen overal. “Als we er in deze regio in slagen de innovatiekracht te mobiliseren die leidt tot oplossingen voor een gezonde leefomgeving, dan is de wereld onze markt. Daarbij helpt het dat een aantal grote bedrijven uit het netwerk internationaal actief is. Uitdaging is wel dat we deze partijen voldoende triggeren om ook hun eigen achtertuin te helpen bij het realiseren van versnelling. Dan ontstaat een vruchtbaar tweerichtingsverkeer.”
 
Bezoek uit Duitsland
Meijvogel merkt dat Earth Valley nu al internationaal aandacht trekt. “Landen en gebieden kijken naar deze regio; wat is daar gaande? Zo kregen we in april bezoek van de Rheinische Revier, een Duits samenwerkingsverband uit een gebied dat alternatieven zoekt voor de verdwijnende bruinkolenwinning. Mogelijke vervolgstap is een tegenbezoek aan Duitsland. Daarbij zullen ook bedrijven uit Earth Valley aanhaken.”
 
Geen tijd
Voor de verdere nationale exposure is GeoBuzz een belangrijk moment. Ook Meijvogel heeft hoge verwachtingen van het evenement. Daarbij benadrukt hij de urgentie. “De uitdagingen rond onze leefomgeving zijn groot; oplossingen zijn hard nodig. Daarom moet echt een versnelling plaatsvinden als het gaat om samenwerking en innovatie. Ik hoop dat deze boodschap beklijft tijdens GeoBuzz. In het landelijke netwerk, maar zeker ook bij onze regionale stakeholders. Als dat lukt, maken we werk van de maatschappelijke opgaven en komen we er als regio sterker uit.”

delen: