Magazines | Utrecht Business Nr1 2023 | Lees volledige uitgave online

Op 18 februari 2023 is de Wet bescherming klokkenluiders in werking getreden. De nieuwe wet is een implementatie van een Europese Richtlijn en aan de inwerkingtreding is een lang wetgevingstraject voorafgegaan waarbij meerdere keren wijzigingen zijn doorgevoerd. Het is daarom voor werkgevers belangrijk om goed te checken wat de nieuwe wet voor hen betekent. Hieronder wordt stilgestaan bij een aantal belangrijke wijzigingen.
 
Inwerkingtreding
Verschillende onderdelen van de wet zijn inmiddels in werking getreden en andere onderdelen zullen dat nog doen. Zo moesten overheidsorganisaties al vanaf de implementatiedeadline van de Europese Richtlijn op 17 december 2021 voldoen aan de nieuwe regels. Voor grote werkgevers in de private sector (met 250 of meer werknemers) is de wet op 18 februari 2023 in werking getreden. Werkgevers in de private sector met 50 tot 249 werknemers hebben nog tot 17 december 2023 de tijd om de bestaande procedure voor het melden van een vermoeden van een misstand aan te passen. Om de omvang van de werkgever te bepalen, tellen niet alleen reguliere werknemers mee maar ook personen die ‘in een ondergeschiktheidsrelatie tegen een vergoeding’ arbeid verrichten (zoals stagiaires of uitzendkrachten).
 
Wie kan een melding doen als klokkenluider?
Voorheen konden alleen werknemers (en ambtenaren) een melding doen. Door de wetswijziging geldt dit ook voor zzp'ers, uitzendkrachten, stagiaires en vrijwilligers als zij een vergoeding ontvangen voor hun werkzaamheden. De kring van melders die een externe melding kunnen doen bij het Huis voor Klokkenluiders of een andere bevoegde instantie is ook vergroot: zo kunnen bijvoorbeeld ook sollicitanten, aandeelhouders en leveranciers een externe melding doen. Ook is de groep voor wie het benadelingsverbod geldt uitgebreid: onder andere vertrouwenspersonen, interne onderzoekers en betrokken derden (zoals een collega of familielid van een melder) worden door de wetswijziging beschermd.
 
Moet de interne klokkenluidersregeling nog op andere punten worden aangepast?
Ja, de nieuwe wet zorgt ervoor dat een al bestaande regeling op meerdere punten zal moeten worden aangepast. Niet alleen het begrip ‘werknemer’ maar ook de definitie van ‘misstand’ is gewijzigd. Daarnaast geldt niet meer de verplichting om eerst intern te melden, maar kan ook direct extern worden gemeld aan bijvoorbeeld het Huis voor Klokkenluiders of aan een andere bevoegde autoriteit. Verder is een aantal vormvoorschriften gewijzigd. Zo zijn de termijnen gewijzigd waarbinnen de melder een ontvangstbevestiging moet krijgen en moet worden geïnformeerd over de opvolging van de melding. Ook moet worden vastgelegd dat een melding voortaan zowel schriftelijk als mondeling kan worden gedaan en op welke manier een anonieme of externe melding kan worden gedaan.
 
Medezeggenschap
De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht voor wat betreft het wijzigen, vaststellen of intrekken van een klokkenluidersregeling. Nieuw is dat de personeelsvertegenwoordiging moet worden betrokken als de werkgever geen ondernemingsraad maar wel een personeelsvertegenwoordiging heeft. Heeft de werkgever ook geen personeelsvertegenwoordiging dan is instemming nodig van meer dan de helft van de werknemers, tenzij de procedure inhoudelijk is geregeld in de cao.
 
Meer informatie
Wilt u meer informatie over de Wet bescherming klokkenluiders of wilt u advies over het wijzigen of opstellen van een klokkenluidersregeling binnen uw eigen organisatie, dan kunt u altijd contact opnemen met een van de advocaten uit het team Arbeid & Pensioen van Van Benthem & Keulen.
 
mr. Maurits Michon     
Van Benthem & Keulen Advocaten & Notariaat
e-mail: mauritsmichon@vbk.nl     
telefoon: 030 25 95 552
 

delen: