Magazines | Utrecht Business Nr1 2025 | Lees volledige uitgave online

Het westelijk deel van het Utrechtse stadscentrum veranderde afgelopen decennium onherkenbaar. Die metamorfose zet zich de komende jaren door. Terwijl in het Stationsgebied langzamerhand de laatste puzzelstukjes op hun plek vallen, dient zich in de vorm van Beurskwartier een nieuw te ontwikkelen deelgebied aan. Dit jaar worden de eerste tenders uitgeschreven. Gebiedscoördinator Aagje Loef schetst de plannen voor deze gezonde, duurzame stadswijk.

Tekst: Hans Hajée - Illustraties: gemeente Utrecht
 
Aagje Loef heeft het westelijk deel van het Utrechtse stadscentrum ingrijpend zien veranderen. “Toch went een nieuwe situatie snel. Je moet moeite doen om oude beelden voor de geest te halen. Wie staat er bij stil dat op de plek van het Stadskantoor vroeger een sporthal stond? En wie herinnert zich nog de parkeergarage op het Jaarbeursplein?”
 
Opnieuw een eyecatcher
Loef is gebiedscoördinator Beurskwartier bij de gemeente Utrecht. Deze nieuw te ontwikkelen wijk grenst aan het Stationsgebied waar met Oopen een volgende eyecatcher komt: een kantoorgebouw van 105 meter op het Jaarbeursplein met voorzieningen en een voor publiek toegankelijke top. Door duurzame ontwerpkeuzes wil ontwikkelaar Edge met Oopen de eerste CO2-neutrale toren in Nederland realiseren.
De bouw van de Galaxy Tower aan de Croeselaan ligt daarentegen al jaren stil door een geschil tussen ontwikkelaar en aannemer. Die treffen elkaar regelmatig voor de rechter. “Wij hopen uiteraard dat het gebouw binnen afzienbare tijd voltooid wordt,” zegt Loef.
 
Laatste puzzelstukjes
Naast de Galaxy Tower staat het kantoor waar de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) gevestigd was. “Dit gebouw wordt herontwikkeld, verduurzaamd en uitgebreid. Het is de beoogde nieuwe locatie van de Volksbank die nu nog kantoor houdt aan de Graadt van Roggenweg. Ook de reeks panden daar wordt herontwikkeld, waarbij naast kantoren ook woningen, voorzieningen en groen zijn gepland. Gemeente en eigenaar werken op dit moment aan een stedenbouwkundig programma van eisen. Dat wordt voorgelegd aan de gemeenteraad.”
Zo vallen de laatste puzzelstukjes in dit centrumdeel op hun plek. “Daarbij merken we dat de plannen voor Beurskwartier andere partijen inspireren en voor nieuwe ideeën zorgen.”
 
Van studenten tot senioren
De puzzel van Beurskwartier moet nog gelegd worden. Deze nieuw te ontwikkelen wijk komt op de voormalige parkeerterreinen van de Jaarbeurs. “Cruciaal kenmerk is de mix van functies: werken, wonen en groen plus voorzieningen zoals horeca, supermarkt, basisschool en een gezondheidscentrum. Zo ontstaat een aantrekkelijk, levendig gebied dat uitnodigt om te verblijven.”
Ook binnen de verschillende functies is er veel variatie. “Bij de 2.500 tot 3.000 woningen gaat het zowel om sociale huur, midden- en vrije sectorhuur als om koopappartementen in verschillende prijsklassen. Dat leidt tot een diverse samenstelling van bewoners, van studenten tot senioren.”
 
Ondaatje
Het deelgebied op de hoek van de Croeselaan en de Jan van Foreeststraat ontwikkelt de gemeente samen met Rabobank. “Dit wordt nu nog gebruikt als parkeerterrein maar krijgt een mix van kantoren en woningen. Hier komt ook wooncomplex Ondaatje. Bewoners uit de Croeselaan waarvan de sociale en middeldure huurhuizen gesloopt worden, krijgen hier een gelijkwaardige huurwoning aangeboden.”
 
5.000 werkplekken
In Beurskwartier komt 50.000 m2 kantoorruimte met een werkplek voor zo’n 5.000 mensen. “Ook hierbij gaat het om een mix,” zegt Loef. “Op kavel 1a is een groot complex van 20.000 m2 voorzien. De rest van de kantoorruimte wordt verdeeld over de verschillende blokken. Er ontstaan zowel passende locaties voor corporates als voor creatieve en kleinschalige bedrijvigheid. Vereiste daarvoor is wel dat de huurprijzen variëren.”
 
Geen eigen auto’s
Verkeer van en naar Beurskwartier wordt afgewikkeld via de randen van het gebied. “Voetgangers en fietsers hebben voorrang. Er is geen ruimte voor de eigen auto. Privéparkeerplaatsen zijn er niet, wel locaties voor elektrische deelauto’s. Ook komen er faciliteiten voor elektrische deelfietsen en scooters. We verwachten dat een groot deel van de bewoners zonder eigen auto kan. Wie die wel nodig heeft, maakt gebruik van de parkeergarage Croeselaan of de te bouwen Mobiliteitshub XL op Papendorp.”
 
Minihubs
Variatie in de bebouwing is belangrijk voor de beleving van bewoners en bezoekers. “Daarom worden langgerekte oppervlaktes vermeden. In de plinten zijn niet alleen voorzieningen gepland; ook wonen kan een prima invulling zijn, met verschillende entrees.”
Per bouwblok krijgen gemeenschappelijke faciliteiten een plek in zogenaamde minihubs. “Bijvoorbeeld laden en lossen, deelmobiliteit, fietsenstalling, een pakkettenwand en mogelijk een huismeester.”
 
Ruimte voor groen
Een gezonde leefomgeving staat voorop in Beurskwartier. “Groen krijgt veel ruimte,” benadrukt Loef. “In het hart komt een groot park, op de binnenterreinen van de bouwblokken staan bomen en planten in de volle grond.”
Ondergrondse afvalcontainers zijn taboe. “Voor het legen zijn grote vrachtwagens nodig en die willen we niet in het gebied. Daarom komen er inpandige oplossingen voor opslag en wordt afval opgehaald met elektrische voertuigen. Groente, fruit en etensresten worden vermalen in de keukens en opgevangen in de kelder. Daar wordt het water eruit gehaald en blijft alleen compost over; een bruikbare grondstof dus.”
 
Sint Maarten
Het sociale aspect krijgt veel aandacht. “In de geest van Utrechts beschermheilige Sint Maarten is delen een belangrijk motto. Bedoeling is dat panden niet in zichzelf gekeerd zijn, maar dat zoveel mogelijk wisselwerking plaatsvindt met de omgeving. Denk aan een kantoor dat haar restaurant openstelt voor buurtbewoners. Of een bedrijf dat juist stimuleert dat medewerkers lunchen bij horecabedrijven in de omgeving. Zo ontstaat interactie en sociale samenhang. Daarnaast is delen duurzaam en efficiënt; het bespaart ruimte en kosten.”
 
Cruciale betrokkenheid
Naar verwachting gaat de eerste paal in Beurskwartier niet voor 2027 de grond in. “Dan ontstaat inzicht in de eventuele impact van netcongestie voor het gebied,” zegt Loef. “Via netbewust bouwen wordt de stroombehoefte tijdens de realisatie zoveel mogelijk beperkt.”
Dit jaar worden de eerste tenders voor het nieuwe gebied uitgeschreven. “Dit gebeurt per bouwblok dat telkens uit kleinere onderdelen bestaat. Naast de rol van beleggers wordt ook particulier opdrachtgeverschap mogelijk. We willen graag dat bij de concrete invulling de eindgebruiker zo snel mogelijk in beeld komt. Die betrokkenheid is cruciaal voor de eigenheid en de menselijke maat van Beurskwartier.”

 

Ook op het terrein van Jaarbeurs Utrecht gaat veel veranderen. “Eind 2024 heeft de gemeente een nota van uitgangspunten opgesteld voor de nieuwe omgevingsvisie van dit gebied,” zegt Loef. “Die visie werken gemeente en Jaarbeurs samen uit. Belangrijk aspect daarbij is de organisatie van bezoekersstromen en logistiek. Die moeten niet botsen met de functies van het omliggende gebied waaronder Beurskwartier.”
 
Jaarbeurs gaat haar complex stap voor stap herontwikkelen. Eerste fase is de bouw van een nieuw parkeerhuis langs de Overste den Oudenlaan en de sloop van het voormalige Holland Casino.