Magazines | Utrecht Business Nr 4 - 2016 | Lees volledige uitgave online

Met zorg innoveren

Een gezonde, leefbare samenleving met vitale bewoners in vitale wijken vraagt om nieuwe samenwerkingsvormen, nieuwe (toepassingen van) zorgtechnologie en zelfregie. Hedendaagse zorg moet efficiënter en goedkoper, mensen moeten zo lang mogelijk vitaal thuis kunnen blijven wonen en meer regie hebben over hun eigen gezondheid. Hiervoor zijn innovatieve oplossingen noodzakelijk. Een maatschappelijke uitdaging met aanzienlijke kansen voor het bedrijfsleven.

FOTOGRAFIE Active Cues en Silverfit/Robert van den Berge

"De Utrechtse regio is uniek wat betreft de kennisdichtheid en kans voor ondernemers als het gaat om zorginnovaties," stelt Jelle van der Weijde, domeinmanager Gezond van de Economic Board Utrecht (EBU). "Veel innovaties op het gebied van zorg en eHealth sneuvelen echter voortijdig, onder andere door een gebrek aan kennisuitwisseling, en leveren zodoende geen voordeel op voor de burger, de professional of de Utrechtse economie."

Wiel opnieuw uitvinden

Eén van de manieren om samenwerking en kennisdeling onder zorginnovaties te stimuleren, is het landelijk platform Zorginnovatie.nl. "Er gebeurt ontzettend veel in Nederland op het gebied van zorginnovatie, maar het probleem is dat het wiel telkens opnieuw wordt uitgevonden," zegt Wilco Schuttelaar, directeur van Stichting Zorginnovatie Nederland. Zorginnovatie.nl biedt een platform aan zorginnovaties, zowel per regio als landelijk. Via de community-functie kunnen vraag en aanbod met elkaar in contact gebracht worden en vindt actieve kennisdeling plaats. De jaarlijkse zorginnovatieprijs geeft de innovatieve bedrijven bovendien een steun in de rug. "Dat de regio Utrecht een bijzondere uitgangspositie heeft op het gebied van zorg en zorginnovatie zie je ook terug in het aantal Utrechtse innovaties op onze website: 57 van de 414 innovaties komen hier vandaan," aldus Schuttelaar.

Doelgroep voorop

Het Woerdense SilverFit (genomineerd voor de Zorginnovatieprijs 2016) en de Tovertafel van het in Utrecht gevestigde Active Cues zijn succesvolle voorbeelden van zorginnovaties uit de regio op zorginnovatie.nl. Joris Wiersinga, CEO van SilverFit, geeft aan dat het belangrijk is dat de innovatie praktisch is en aansluit op wat de consument kan en wil. "We zijn klein begonnen met SilverFit en hebben voor één fysiotherapeut en één verpleeghuis een game ontworpen met het idee het later verder uit te bouwen. Het bleek echter dat de game juist nog simpeler moest dan wij dachten. Toen kwam het besef dat het helemaal niet gaat om hoe mooi en complex de game is, maar hoe het in de praktijk werkt en hoe het onze klanten verder kan helpen. Dit is een van de redenen dat we nu, voordat we een game ontwerpen, ook de developers en de tekenaars meenemen naar een verpleeghuis."

Claudia de Widt, marketing- & communicatiemanager van Active Cues, sluit zich hierbij aan: "Betrek de doelgroep erbij! Als gamedesigner of ontwikkelaar kun je van alles bedenken dat hartstikke gaaf is, maar het gaat toch anders als mensen ermee spelen. Zorg dat je alles goed test en kijkt wat werkt voor hen. Vanuit Active Cues zoeken we ook voortdurend zorginstellingen in Utrecht als co-design locaties, voor games die bijna helemaal af zijn. Om te testen hoe mensen erop reageren, wat het commentaar is van zorgmedewerkers en hoe het aanslaat bij de cliënten zelf. Zorginstellingen met een Tovertafel die daaraan mee willen werken, zijn altijd welkom."

Internationale potentie

SilverFit en Active Cues zien hun succes groeien en zijn beiden ook actief op de internationale markt. Wiersinga: "Naast dat SilverFit nu in meerdere landen gebruikt wordt, wisselen we ook informatie uit met zorginstellingen in het buitenland. Zo laten we Franse en Britse fysiotherapeuten en verpleegkundigen hier zien wat wij doen om de zorg te verbeteren en laten zij in eigen land aan ons zien wat zij doen. Zo leer je van elkaar en maak je de zorg steeds beter."

Ook Active Cues gaat internationale samenwerkingen aan. "Inmiddels zijn we zowel in Nederland als in België actief en hebben we ook een partner gevonden die in Engeland Tovertafels verkoopt. In Duitsland zijn we nog actief op zoek naar een partner, maar ook andere landen binnen en buiten Europa tonen interesse."

Smart Living Utrecht

De EBU is als regionale partner betrokken bij Zorginnovatie.nl. Eén van de actielijnen waar de EBU zich binnen het domein Gezond mee bezig houdt, is 'Langer zelfstandig wonen'. "Het vraagstuk hoe ouderen op een veilige en gezonde manier langer thuis kunnen blijven wonen, wordt steeds dringender. Bestaande woningen zijn daar namelijk helemaal niet voor gebouwd en moeten worden aangepast om te kunnen wonen zonder zorgen," aldus Van der Weijde.

Vitaal Thuis, een initiatief van VitaValley (ook partner van Zorginnovatie.nl) en Actiz, is een landelijk programma om opschaling van thuiszorgtechnologie te bevorderen. Landelijk werken zij hiervoor met partners aan de juiste kaders en beleid. Op regionaal niveau vinden de implementaties plaats. In de regio Utrecht gebeurt dit in de vorm van het initiatief van de EBU; Smart Living Utrecht, een samenwerkingsverband van partijen gecoördineerd door Co Politiek van SCCI (Senior Care & Cure Infrastructure). Van der Weijde: "We zijn hiervoor al goed op weg en de eerste concrete plannen worden al snel ten uitvoering gebracht. Voor het eind van volgend jaar wordt er in deze regio een proeftuin gestart met uiteindelijk maar liefst 2000 woningen, die voldoen aan het Vitaal Thuis keurmerk." In de proeftuin wordt geïntegreerde technologie en dienstverlening gebruikt en ontwikkeld om mensen met zorgbehoeften comfortabel en prettig, langer zelfstandig thuis te laten wonen. Bestaande en nieuwe innovaties kunnen in deze nieuwe aanpak worden gecombineerd op basis van de landelijke Vitaal Thuis inkoopspecificaties. Deze specificaties bieden zorgorganisaties richtlijnen voor het aanbesteden en implementeren van thuiszorgtechnologie.

Zorgtechnologie:

oerwoud aan keuzes

Pasquelle van der Jagt is projectleider Smart Living Utrecht. "De toename aan (thuis-)zorgtechnologie leidt tot een oerwoud aan keuzes. Wat werkt wel en wat werkt niet? Hoe is de prijs-kwaliteit verhouding? Zowel voor consumenten als voor zorgorganisaties is hier een beter overzicht voor nodig."

Het Taiwanese bedrijf SquareX heeft al toegezegd mee te doen in de proeftuin. De proeftuin staat open voor andere bedrijven met thuiszorgtechnologie om aan te haken. Van der Jagt: "Binnen de proeftuin kunnen bedrijven elkaar opzoeken en versterken waar dat lukt. Tegelijkertijd is het belangrijk dat deze bedrijven, net als SquareX, ook onafhankelijk kunnen groeien en een gezond business perspectief hebben. Los van de proeftuin zal SquareX bijvoorbeeld de komende periode kijken hoe zij hier in de regio andere samenwerkingen van de grond kan krijgen."

Van der Jagt: "Op de partnerpagina van Vitaal Thuis op Zorginnovatie.nl kunnen best practises uit heel Nederland worden gedeeld die ontwikkeld zijn of worden en voldoen aan de Vitaal Thuis specificaties. Alle (regionale) partijen die aan de Vitaal Thuis inkoopspecificaties voldoen, kunnen zich hiervoor aanmelden." n

TRENDS

Tovertafel ? Active Cues

De Tovertafel is ontstaan uit het promotieonderzoek van ir. Hester Le Riche en kwam deels voort uit de vraag van professor Erik Scherder, hoogleraar Klinische Neuropsychologie verbonden aan de Vrije Universiteit: hoe kunnen we ouderen met dementie in beweging krijgen? Door apathie zijn veel ouderen met dementie in zichzelf gekeerd, worden hun spieren stijf en gaat hun welzijn achteruit. Het onderzoek dat volgde bestond voor een groot deel uit co-design met ouderen en zorgmedewerkers. Uiteindelijk zag Le Riche dat mensen gingen spelen met het licht dat op de tafel werd geprojecteerd. Inmiddels zijn er ruim een jaar na de eerste Tovertafel ongeveer 400 Tovertafels verkocht in Nederland en België. De Tovertafel biedt interactieve spellen, bestaand uit lichtprojecties op tafel, die reageren op hand- en armbewegingen en die de ouderen zowel in fysieke activiteit als sociale interactie stimuleren. Naast de Tovertafel Original, gericht op ouderen met dementie, is er nu ook de Tovertafel Up, voor mensen met een verstandelijke beperking. Bovendien is Active Cues bezig om een Tovertafel te ontwikkelen voor kinderen met autisme.

SilverFit

SilverFit maakt gebruik van computerspeltechnologie om mensen door actieve oefeningen meer en leuker te laten bewegen. In 2008 bracht Joris Wiersinga samen met Maaike Dekkers-Duijts het eerste product op de markt, waarmee ze virtuele therapie wereldwijd op de kaart hebben gezet. Voor dit product zijn ze langs verpleeghuizen gegaan om te kijken waar behoefte aan is onder het verzorgend personeel en onder de ouderen. Fysiotherapeuten gaven aan dat een game om ouderen te helpen bewegen hun werk zou kunnen ondersteunen. Ze verwachtten dat door een spelelement toe te voegen de ouderen langer gemotiveerd konden blijven. Inmiddels werken er 25 mensen op de vestiging in Woerden en zijn er wekelijks 20.000 mensen, verspreid over 18 landen, die de systemen van SilverFit gebruiken. Wiersinga: "Vaak zie je dat het té wetenschappelijk of té technisch benaderd wordt, waardoor ideeën nooit werkelijkheid worden. Ik zou als advies willen geven; begin klein, kijk naar wat de klant wil en zorg ook dat het daar terechtkomt. Een goed product verkoopt zichzelf niet, fysiotherapeuten, verpleegkundigen, maar ook de patiënten willen eerst van een ander horen wat hij of zij van het product vindt."

delen: