Magazines | Utrecht Business Nr4 2023 | Lees volledige uitgave online

Tekst: Hans Hajée Fotografie: Marcel Krijgsman
 
Als directeur van Rabobank Utrecht en omstreken voelt Rients Schuddebeurs zich als een vis in het water. “Stad en regio zijn open. Wil je een bijdrage leveren dan wordt dat gewaardeerd en ben je welkom.”
Bij het contact met klanten is er een scherp oog voor de balans tussen digitale ontzorging en de menselijke maat. “Als het nodig is, zijn we persoonlijk beschikbaar.”
 
Rients Schuddebeurs startte als trainee bij Rabobank. De daaropvolgende 36 jaar maakt hij een reis door de organisatie van de coöperatieve bank; in adviesrollen bij Rabobank Nederland, als interimmanager en directeur van lokale banken in de Betuwe, Hardenberg, Schagen en Heerenveen. Begin 2019 trad Schuddebeurs aan als directeur van Rabobank Utrecht en omstreken met als werkgebied ook Nieuwegein, De Meern, Vleuten en Harmelen.
 
Welkom
“Gelukkig had ik al veel fysieke ontmoetingen achter de rug toen na COVID het contact noodgedwongen veelal online verliep. In sommige regio’s zijn mensen terughoudend; het kost tijd voor een nieuwkomer geaccepteerd wordt. Daar is in Utrecht geen sprake van. Stad en regio zijn open. Wil je een bijdrage leveren dan wordt dat gewaardeerd en ben je welkom.”
 
Spil van Nederland
Als belangrijk kenmerk van zijn werkgebied noemt Schuddebeurs de functie als nationaal knooppunt. “Utrecht is dé draaischijf voor transport en logistiek. Dat zorgt voor veel dynamiek. Ook voor het openbaar vervoer zijn we de spil van Nederland. Daarbij valt de metamorfose van het stationsgebied op. De gemeente houdt consequent vast aan de stedenbouwkundige visie. Dat resulteert in een gebied met een enorme aantrekkingskracht.”
Datzelfde geldt voor het Utrecht Science Park, als internationaal kenniscentrum met wetenschap en R&D van topniveau. “De concentratie van onderwijs, gezondheidszorg en bedrijvigheid is de grootste in zijn soort in Nederland. Het gemiddeld hoge opleidingsniveau van de regio vindt deels hier zijn grondslag.”
 
Vibe en faciliteiten
Voor Utrechtse start- en scale-ups biedt Dotslash een aantrekkelijk ecosysteem. Schuddebeurs bekrachtigde begin 2023 het hernieuwde partnership van Rabobank met deze hub waar innovatie centraal staat. “In Dotslash gevestigde bedrijven zijn veelal actief op het snijvlak van gezondheid, duurzaamheid en ICT. De faciliteiten en de vibe van Dotslash brengt huurders echt verder. De gestage uitbreiding onderstreept de behoefte waarin de campus aan de Europalaan voorziet.”
 
Realistische rente
Hoe staan ondernemers in het werkgebied van Rabobank Utrecht ervoor, na en in deze roerige tijden? “Het klantenbestand vormt een afspiegeling van de economie. Daarom zien we uiteenlopende ontwikkelingen. Waar het ene bedrijf worstelt met de naweeën van COVID groeit het andere juist volop.”
De gevolgen van de fors gestegen rente zijn een universeel gegeven. “Toen ik begon bij de bank was die rente maar liefst 12%,” herinnert Schuddebeurs zich. “Dat was uitzonderlijk, net als de extreem lage percentages van de afgelopen periode. Kijk je naar het langjarig gemiddelde dan is 5, 6% een realistisch percentage. De stijging valt nu vooral op omdat we vanaf een heel laag niveau komen.” Uiteraard heeft de hogere rente impact. “De financieringslasten stijgen en dat kan gevolgen hebben voor de investeringsbereidheid. Sommige klanten wachten af.”
 
Financieringswoud
Waar ondernemers vroeger hoofdzakelijk bancair financierden, is het aantal mogelijkheden nu veel groter: alternatieve kredietverstrekkers als Qredits en Bridgefund, private investeerders, crowdfunding, subsidies en fondsen. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken is recent onderzoek gedaan naar financiering in het mkb. Het blijkt dat vooral kleinere bedrijven door de bomen het bos niet meer zien en afhaken, meer dan in andere landen het geval is. “Het geschetste beeld herken ik grotendeels,” zegt Schuddebeurs. “Zeker het kleinere mkb maakt bij reguliere bankzaken uitsluitend gebruik van digitale kanalen. Een grote financieringsaanvraag is zeker geen dagelijkse kost. Vaak hebben bedrijven moeite om hun weg te vinden.”
 
Opties scherp krijgen
Welke rol speelt de bank daarbij? “In gesprekken met klanten komt een financieringsvraag altijd in breder perspectief aan de orde. Is naast ons aandeel aanvullende financiering nodig, bijvoorbeeld bij groeiambities of new business, dan scannen we samen met de ondernemer de opties. Dat helpt om het plaatje scherp te krijgen. Het is vervolgens aan het bedrijf om daarmee aan de slag te gaan en de bijhorende loketten op te zoeken.”
 
Momentum gebruiken
Als directeur van een bank met sterke lokale wortels is Schuddebeurs volop actief in de regionale netwerken. “Ook daar bespeur ik de eerdergenoemde openheid. Utrecht is een stad van verbinding; stakeholders weten elkaar goed te vinden, ook vanuit gemeente en provincie. Ik heb te maken met gedreven bestuurders die ambitieus werken aan thema’s als duurzaamheid en circulariteit.”
Wel opereren overheden vanuit ondernemersperspectief nog altijd langzaam. “Bedrijven willen vaart maken bij de energietransitie. Als overheid moet je zo’n beweging op waarde schatten en het momentum gebruiken, door voluit te faciliteren en drempels weg te nemen. Dat gaat wat mij betreft te traag. Daarbij zorgen verkiezingen vaak voor een pas op de plaats.”
 
Heart of Health
Schuddebeurs is voorzitter van de Raad van Toezicht van de Economic Board Utrecht (EBU). Topbestuurders uit bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen zijn hierin op persoonlijke titel vertegenwoordigd. “De EBU heeft een meer afgebakende opgave dan haar voorganger met dezelfde naam. Inmiddels hebben we de nieuwe rol duidelijk kunnen maken: de regio Utrecht (inter)nationaal op de kaart zetten met een herkenbaar, aansprekend profiel.”
Daarbij is gekozen voor de term Heart of Health. “Het benadrukt de bijdrage die deze regio levert aan een gezondere wereld, in brede zin. Dit statement baseert zich op de grote concentratie kennis en bedrijvigheid op het gebied van gezondheid, duurzaamheid en digitalisering. Als je Heart of Health uitlegt, begrijpen mensen de claim van de regio. Het Utrechtse verhaal klopt.”
 
Voortrekkersrol
Dat blijkt ook als regionale delegaties een bezoek brengen aan steden als San Francisco en Kopenhagen. “Met Heart of Health als kapstok worden daar waardevolle verbindingen gelegd.” Schuddebeurs wijst op de voortrekkersrol van EBU-voorzitter Sharon Dijksma. “Niet alleen brengt zij intern de juiste partijen bij elkaar, als burgemeester van een grote stad gaan veel deuren voor haar open. Dat geeft ons de mogelijkheid Heart of Health ook internationaal voor het voetlicht te brengen. Daarnaast hebben we speciaal voor zorgorganisaties in de regio het Rabo Healthcare team. Zij denken mee over het verder versterken van de zorg en helpen om de financiële gezondheid van bedrijven te verbeteren.’’
 
Gangmaker voor innovaties
Sinds ruim drie jaar beschikt Utrecht over een regionale ontwikkelingsmaatschappij. “ROM Utrecht Region helpt bedrijven met kennis en financiering. Ook ondersteunen zij bij internationale groeiambities. Het is een gangmaker voor innovaties die zich richten op de maatschappelijke transities. Met een stevige bezetting brengt de ROM zaken in beweging. We trekken regelmatig samen op, bijvoorbeeld als partner in Dotslash.”
Ook bij financiering komen beide organisaties elkaar tegen. “Als na eigen vermogen en bancaire financiering meer nodig is, kan de ROM helpen om het plaatje compleet te maken.”
 
Aantoonbare prestaties
Het woord transitie valt regelmatig in het gesprek met Schuddebeurs. “Daarbij worden voorlopers vooral door idealisme gedreven. Bij de energietransitie bevinden we ons nu in de fase van bewustwording; de noodzaak wordt breed onderkend. Uiteindelijk wordt duurzaam ondernemen vanzelfsprekend.”
Om in die situatie te kunnen floreren, moeten bedrijven duurzaamheid zien als kans, niet als een bedreiging. “Proactief in plaats van reactief handelen dus. Ondernemers moeten zonder voorbehoud de stap maken naar verduurzaming van hun proces, product of dienst. Een transitieplan geeft daarbij houvast, op weg naar de stip aan de horizon.”
Er komen steeds meer stakeholders die aantoonbare duurzame prestaties eisen.  “Kun je die niet leveren dan val je af als business partner. Dat moment is dichterbij dan menigeen denkt. Je ziet de ontwikkeling al bij corporates; die sijpelt onvermijdelijk door naar het mkb. Ook de overheid stelt eisen aan haar leveranciers. Denk aan social return bij aanbestedingen.”
 
Energy Hubs
Tussen doel en werkelijkheid staan praktische bezwaren. “Terwijl de vraag naar elektriciteit stijgt, neemt de beschikbaarheid juist af. Door de netcongestie krijgt lang niet elk bedrijf de gewenste energie bij een uitbreiding of nieuwe vestiging.” Dit zorgt ervoor dat bedrijven de handen ineen slaan, bijvoorbeeld met zogenaamde Energy Hubs. “Met technologie en software stemmen ze verbruik en opslagmogelijkheden op elkaar af. Het gaat om nieuwe toepassingen waarbij de nodige hobbels genomen moeten worden. Maar deze samenwerking is de manier om ondanks netcongestie te kunnen blijven ondernemen.”
Ook slim ruimtegebruik kan helpen. “Deze regio telt tal van parkeerterreinen. Door die te voorzien van daken met zonnepanelen is het niet nodig weilanden vol te leggen.”
 
Ketens sluiten
Van duurzaamheid is het een kleine stap naar circulariteit, een thema dat Schuddebeurs na aan het hart ligt. “Het is een containerbegrip met veel invalshoeken. Door ketens te sluiten, wordt afval vermeden en is minder nieuwe grondstof nodig.”
De bouwsector is verantwoordelijk voor ongeveer de helft van alle materiaalstromen en energieverbruik. Ook een fors deel van de broeikasgasuitstoot wordt veroorzaakt door de bouw. “Digitalisering is een onmisbaar element voor circulair bouwen. Aangezien deze regio veel bedrijven kent die zich met digitalisering bezighouden, is het bij uitstek een onderwerp dat kansen biedt. Dit besef was aanleiding voor DigiC, een innovatieprogramma dat met hulp van digitalisering de circulaire bouw wil versnellen. Denk aan het vastleggen van materialen, input voor fabrieksmatig bouwen en slimme bouwlogistiek.” Rabobank is een van de oprichters, samen met ROM Utrecht Region, Vialis, Daiwa House Modular Europe, Stamhuis, digiGO.nu, TNO Arcadis en provincie Utrecht.
 

COÖPERATIE ALS BUFFERENDE TEGENMACHT
Rabobank is wellicht de bekendste coöperatie van Nederland. Maar niet alleen daarom is Schuddebeurs warm pleitbezorger van deze ondernemingsvorm. “Een coöperatie streeft niet naar maximale winst. De activiteiten en het resultaat worden altijd getoetst aan het belang van alle leden. Een coöperatie zorgt voor een bufferende tegenmacht; er is meer oog voor de lange termijn. Daarbij is het wel zaak ervoor te waken dat dit niet remmend werkt op het ondernemerschap.”

Circulaire substantie
Circulariteit is complex, met tal van kruisverbanden. “Het is nu vooral zaak, inzicht en overzicht te creëren. Daarbij kan het helpen om zaken klein te maken. Innovators zijn belangrijk voor de bewustwording. Maar voor echte impact is opschaling nodig. Circulariteit moet substantie krijgen.”
Naast DigiC zijn er meer netwerken waar circulariteit centraal staat. “Aanvullend zie ik meerwaarde in de vorming van een kopgroep uit verschillende sectoren, als start van een grotere beweging,” stelt Schuddebeurs. “Naast intrinsieke motivatie moet er daarbij ook een zakelijke drijfveer zijn. Door zo’n groep bedrijven te verbinden, ontstaan tal van kansen. Zo is het afval van de een de grondstof van de ander. Ze weten het alleen nog niet van elkaar.”
 
Duurzaam bestaansrecht
Als bank midden in de samenleving ziet Schuddebeurs een prominente rol voor Rabobank bij de transities. “Zo ondersteunen wij ondernemers met advies en tools bij hun duurzame inspanningen. Ook bij onze financiering wordt duurzaamheid als randvoorwaarde steeds belangrijker. Vroeger werd vooral op basis van zekerheden gefinancierd. Later kwam daar cashflow bij. Binnen afzienbare tijd wordt de mate waarin je duurzaam onderneemt het volgende criterium. Dat zegt immers iets over het bestaansrecht van een bedrijf. Niet-duurzame ondernemers komen in de toekomst steeds moeilijker aan geld. Je kunt een parallel trekken naar het vastgoed. Gebouwen met een slecht energielabel zijn niet meer financierbaar. Wie een energiezuinige woning koopt, kan vanaf volgend jaar juist meer geld lenen. We gaan met veel bedrijventerreinen in gesprek met focus op verduurzaming. Zo hebben we samen met partners gewerkt aan een Green Deal op Lage Weide waar we doelen voor de komende jaren hebben vastgesteld.”
 
Balans bewaken
De interactie met klanten bij Rabobank verloopt steeds vaker digitaal. “De COVID-periode leerde ons dat veel meer online kan dan aanvankelijk gedacht. Dagelijks bezoeken 4,4 miljoen klanten onze Bankieren App. Digitale toepassingen zijn versneld veel beter geworden. Er zijn minder handelingen nodig, zaken worden snel geregeld. Klanten willen vaak niet anders meer.”
Uitdaging voor de bank daarbij is om de juiste balans te vinden met persoonlijk contact. Schuddebeurs: “Maatwerk blijven leveren in een wereld die sterk systematiseert, noem ik het wel. Dat betekent digitaal waar het kan. Maar als het echt nodig is – bij belangrijke gebeurtenissen of als mensen vastlopen – zijn we altijd persoonlijk bereikbaar en beschikbaar. Zo houden we klanten dichtbij.”
 

SLAGKRACHT DOOR SAMENWERKING
Rients Schuddebeurs is voorzitter van het team directeuren van de acht Rabobanken in de regio. “Samen bestrijken we een groot gebied: van Harderwijk tot Woerden en van Lunteren tot Blaricum. Deze combinatie zorgt voor een enorme slagkracht. Ook kunnen we medewerkers effectiever inzetten op hun specialisme.”

delen: