Magazines | Utrecht Business Nr4 2024 | Lees volledige uitgave online

Non-verbale communicatie is meer dan alleen weten wat de betekenissen zijn van een bepaalde beweging; het is ook zonder oordeel waarnemen. Zien wat er gebeurt, begrijpen waarom het lichaam een bepaalde beweging geeft en vooral veranderingen van signalen opvangen. In de rubriek Verhaaltje van NonVerbaaltje neem ik je mee in wat er achter een beweging schuilgaat en geef waarnemingstechnieken om lichaamstaal beter te kunnen observeren.


Ook tijdens een telefoongesprek verraadt je lichaam via de stem jouw emotie. Het lichaam reageert bijvoorbeeld direct op spanning; bloeddruk gaat omhoog, hartslag versnelt, spieren spannen aan. De toegenomen spanning werkt door in de ademhaling, nek en strottenhoofd. De ademhaling komt hoger in de borst en keel en krijgt daardoor een ander, meestal hoger stemgeluid. De spanning heeft invloed op de keel en stembanden en geeft verandering van klank en volume.
 
Tijdens een multidisciplinair overleg bij Jeugdzorg hoorde ik dat de gezinsvoogd spanning voelde door een hoge, licht metaalachtige stem toen hij de argumenten over zijn bevindingen op tafel legde. De forensisch psycholoog nam na de voogd het woord en had een diepe stem met ademgeruis; woorden kwamen kalm en weloverwogen uit zijn mond.
 
De uitkomsten uit het onderzoek stelden niemand gerust. Vooral bij de vader brak spanning uit; een hogere stemhoogte dan normaal en zijn stembereik nam toe. Ook praatte de vader snel, net alsof hij in paniek was en gebrek aan controle had. De moeder was angstig en antwoordde met een dichte en droge keel. Dit komt omdat vloeistoffen in ons lichaam sneller en naar meer verschillende plaatsen gestuurd worden om angst te onderdrukken. Hierdoor ontstaan krampen in de keelspieren die een droge keel geven.
 
Focus op geluid
Om signalen van de stem op te vangen, is Focus op geluid een perfecte techniek waarbij je gehoorwaarneming verbetert.
 
1) Zet een radio op een praatprogramma en loop vervolgens rond. Terwijl je rondloopt, vestig je de aandacht op subtiele geluidsverschillen. Probeer de tekst zo goed mogelijk te begrijpen en de verschillende nuances in de stem te herkennen. Verander af en toe het volume en de locatie waar je deze oefening doet.
 
2) Doe een radio in een deel van een ruimte op een laag volume aan. Zet in dezelfde ruimte ook een andere radio aan en draai het volume hoger, totdat je de twee geluidsbronnen lawaaiig vindt. Beweeg door de ruimte en wissel je gehoor af tussen de twee radio’s. Probeer woorden, intonaties en toonhoogtes te onderscheiden.
 
3) Vraag iemand om zinnen uit een boek op verschillende emotionele manieren voor te lezen, terwijl hij of zij door de kamer loopt. Doe je ogen dicht, luister aandachtig, herhaal de zinnen hardop en probeer te herkennen welke emotie bedoeld wordt.
 
4) Wanneer je bovenstaande oefeningen onder de knie hebt, kun je tijdens (eerst privé) gesprekken de focus op nuances in de stem leggen zoals: toonhoogte, intonatie, kracht, ademgeruis of stembereik.
 
Hoe beter je de nuances in een stem herkent, hoe meer je hoort.

delen: