Column Finch: Als ondernemen misloopt; bestuurders en dure lessen

Ze hadden alles gegeven. Nachtenlang Excel-bestanden geanalyseerd, leveranciers gerustgesteld, banken om uitstel gesmeekt. Maar het was niet genoeg. Het was op. Niet alleen het geld, ook hun energie. Het faillissement moest worden aangevraagd. Een bittere pil. Een curator kwam aan boord. Zij trok alle registers open, controleerde de administratie. Wat was er misgegaan en kon iemand dat verweten worden?
 
Niet veel later plofte een dagvaarding op de mat. Er zou sprake zijn geweest van “onbehoorlijk bestuur”, schreef de curator. Ze eiste dat de bestuurders in privé zouden opdraaien voor alle schulden van hun failliete onderneming. De lijst met verwijten was lang en vrij meedogenloos: jaarrekeningen waren niet op tijd opgesteld, de administratie was een bende.
 
Volgens de curator was ook de eerdere aanschaf van dure machines volstrekt onverantwoord. De orderportefeuille was leeg en er was ook geen enkel zicht op opdrachten. Hoe hadden de bestuurders gedacht die investering ooit rendabel te maken?

En dat was nog niet alles: de bestuurders bleken vlak voorafgaand aan het faillissement geld van de onderneming naar hun kinderen te hebben overgemaakt, daarbij gedreven door de angst dat zij hun hypotheek niet meer zouden kunnen betalen.
 
De impact van de procedure op het privéleven van de bestuurders was enorm: er werd beslag gelegd op hun woning en bankrekeningen. De claim hing als een zwaard van Damocles boven hun hoofd en het bracht ook binnen de gezinnen veel spanning met zich mee. De vooruitzichten waren bovendien slecht.

De strategie? Inzetten op een zo snel en gunstig mogelijke schikking. Gelukkig lukte dat: na enkele onderhandelingsgesprekken stemde de curator in met betaling van een aanzienlijk lager geldbedrag dan zij in de procedure eiste. De bestuurders konden dit hoofdstuk vervolgens achter zich laten.
 
Het was wel een dure les. Ik heb dan ook vaak gedacht: was nou veel eerder bij ons langsgekomen. Dan hadden we deze situatie mogelijk kunnen voorkomen. Want niet elk faillissement hoeft te leiden tot bestuurdersaansprakelijkheid. Niet elke ondergang is een fout.
 
Uitgangspunt is dat een bestuurder gecalculeerde ondernemersrisico’s moet kunnen nemen. Een bestuurder kan niet zomaar in privé aansprakelijk worden gesteld voor de schulden of het faillissement van zijn vennootschap.
 
De lat ligt hoog. Er moet echt wel wat aan de hand zijn. Of om in meer juridische termen te spreken: er moet sprake zijn van ernstig verwijtbaar handelen. Maar hoe blijf je nou uit die risicozone? Een van de gouden tips is eigenlijk heel simpel: zorg dat je besluiten weloverwogen neemt en goed documenteert, vóóral in onzekere of (financieel) moeilijke tijden.
 
Dat hoeven helemaal geen uitgebreide epistels te zijn. Ik snap dat daar geen tijd voor is. Een korte e-mail aan een medebestuurder waarin je bijvoorbeeld nog even opschrijft waarom je net met elkaar hebt besloten een bepaalde investering te doen, kan al volstaan. Waarom is dat zo belangrijk? Omdat je achteraf, in het onverhoopte geval dat ook jij te maken krijgt met een curator, kunt laten zien dat de keuzes in het verleden verantwoord en onderbouwd waren. Het verkleint de kans dat ook bij jou een dagvaarding op de mat ploft en je mij dan daarvoor nodig hebt (al ben je natuurlijk welkom).
 
Carlijn Tjoa, advocaat-partner bij Finch Dispute Resolution te Utrecht
carlijn.tjoa@finch.nl
0620923258